ANKARA- Memur ve emekliye ek artırım, kademeli doğalgaz satış fiyatı belirlenmesi ve TL finansal araçlara talebin artırılması üzere düzenlemeleri içeren ‘Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Kimi Kanunlarda ve 375 Sayılı KHK’da Değişiklik Yapan Kanun Teklifi’, Meclis Plan ve Bütçe Kurulu’nda kabul edildi.
CHP ve HDP, Meclis Genel Kurulu’nda bu hafta görüşülecek olan torba kanun teklifine şerh düştü. CHP, “Kur Muhafazalı TL Vadeli Mevduat” uygulamasının anayasaya ters olduğunu söz ederken, HDP ise yasa geçmeden uygulanmaya başlandığını hatırlattığı uygulamayı, “Vicdansız kayırmacılık uygulaması” olarak niteledi.
‘TÜRKİYE DOLARKOLİK HALE GELDİ’
Türkiye’deki “ekonomik krizin” kaynağına gerçek teşhis konulması gerektiğini belirten CHP’nin şerhine nazaran Türkiye, AK Parti iktidarının bilhassa 2007 yılından sonra uyguladığı ekonomiyi sıcak parayla şişirme stratejisi nedeniyle “dolarkolik” hale geldi. İktisadın dış borçla batırıldığını, bu durumun vatandaşa “büyüme” olarak sunulduğunu belirten CHP’ye nazaran AK Parti iktidarı gerekli ekonomik önlemleri almadı, yanlış siyasetlerde ısrarcı oldu ve “inşaat ile ranta dayalı” büyüme siyaseti benimsedi.
İktidarın izlediği “zikzaklı” faiz siyasetleri sonucunda TL’nin çok paha kaybı ile fiili devalüasyon yaşandığını, TL’nin çok kıymet kaybına bağlı olarak artan yoksulluğun şiddetinin kamuoyunda daha fazla hissedildiğini belirten CHP, iktidarın ‘Dövize Endeksli Mevduat’ adımının hazineye büyük yük getireceğini belirterek, “Bu atılımın, faize ve fiyatlara olumlu hiçbir tesir yapmazken, bilakis enflasyonun ve kurun tetiklenmesini de beraberinde getirmesi büyük bir olasılıktır” dedi.
Kanun teklifinin birinci unsuruna nazaran, Merkez Bankası nezdinde bulunan yabancı ülke merkez bankalarına ilişkin para, alacak, mal, hak ve varlıkların haczedilmemesi, üzerlerine ihtiyati önlem yahut ihtiyati haciz konulmaması aslı öngörüldü. Merkez Bankası’nın, brüt döviz rezervini yüksek göstermek için öteki ülkelerin Merkez Bankaları ile yaptığı swap mutabakatlarını kolaylaştırmak hedefiyle bu düzenlemenin getirildiğinin iddia edildiğini belirten CHP, “Söz konusu düzenlemenin türel boyutunun Adalet Komitesi tarafından değerlendirilmeden çabuk ile maddeleştirilmesi uğraşını de uygun bulmamaktayız” dedi.
‘KUR MUHAFAZALI TL DÜZENLEMESİ ANAYASAYA AYKIRI’
Döviz kurunda yaşanan artışla birlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan ve 20 Aralık’tan itibaren uygulanmaya başlanan ‘Kur muhafazalı TL mevduatına’ ait düzenleme de torba kanun teklifinde yer aldı. Bankacılık kaynaklarına nazaran kur muhafazalı TL mevduatına daha çok vatandaşların mevcut TL mevduatlarını dönüştürmeyi tercih ettiğini, kişisel döviz tevdiat hesaplarında dönüştürülebilir ölçünün lakin yüzde 1-2’sinin kur muhafazalı TL mevduatına çevrildiğini belirten CHP, BDDK datalarına nazaran de gerçek bireylerin döviz tevdiat hesaplarında yükseliş olduğunu belirtti.
‘Kur muhafazalı TL’ uygulamasına ait hususun görüşülmesi sırasında, uygulamanın hazineye muhtemel yükü konusunda sayı verilmekten kaçınıldığını, rastgele bir öngörüde bulunulmadığını söz eden CHP, düzenlemenin anayasaya alışılmamış olduğunu tabir etti.
‘HEDEF DOĞALGAZ MALİYETLERİNİ DÜŞÜRMEK OLMALI’
AK Parti’nin hazırladığı kanun teklifi bakanlık görüşleri alınması kaydıyla BOTAŞ’a kademeli doğalgaz satış fiyatı belirlenmesini de öngördü. Düzenlemenin BOTAŞ’a farklı vilayet ya da bölgeler bazında farklı fiyat tarifesi belirlemenin yolunu açtığını, konutlarda ailelerin fert sayısı da dikkate alınarak düşük gelir kümeleri için aşikâr bir gereksinim hududuna kadar fiyatsız kullanım için toplumsal tarife ölçütünün kanun metninde yer alması gerektiğini belirten CHP şerhinde, “Hedef, doğalgaz maliyetlerini hem sanayi için hem de hane halkı tüketimi için düşürmek olmalıdır” dedi.
BOTAŞ’ın kimi borçlarını ödemekte zorlandığı, BOTAŞ’ın yaklaşan geri ödemeleri karşılamak için yaklaşık 2 milyar dolarlık kredi aradığı üzere tezlerin gündemde olduğunu hatırlatan CHP, “Milli ve yerli bir kuruluş olan BOTAŞ’ın stratejik pozisyonu da dikkate alınarak son periyottaki durumunun gözden geçirilerek, rastgele bir özelleştirme tertibine mevzu olmadan, BOTAŞ’a gerekli müdahalelerin bir an evvel yapılması gerektiği düşünülmektedir” sözlerine yer verdi.
‘EMEKLİYE EN DÜŞÜK 2 BİN 500 ANLAMSIZ TUTAR’
Torba kanun teklifiyle en düşük bin 500 lira olan emekli maaşının 2 bin 500 liraya çıkarılması öngörüldü. TÜİK’in “bile” enflasyon oranını yüzde 36,2 olarak açıkladığını, açlık sonunun 4 bin 13 lira, yoksulluk hududunun 13 bin liraya dayandığını hatırlatan CHP, “Kur krizinin tüm fiyatları tetiklediği bir ortamda kelam konusu fiyatlar anlamsız kalmaktadır” dedi.
‘VİCDANSIZ KAYIRMACILIK UYGULAMASI’
AK Parti tarafından getirilen ‘torba yasa’ idaresini eleştiren HDP de kanun teklifine şerh düştü.
“Kur Muhafazalı TL Vadeli Mevduat” uygulamasının yasa geçmeden uygulanmaya başlandığını, AK Parti ve MHP koalisyonunun yasal desteğe muhtaçlık duymadan uygulamalara giriştiğini belirten HDP şerhinde, “Bu durum, yasa olmadan bir finansal-ekonomik uygulamanın hayata geçirildiğini göstermekte, önemli bir yasadışılığa işaret etmektedir” dedi.
“Şayet TBMM Genel Kurulu’nda bu yasa geçmezse başlanmış olan uygulamanın akıbeti ne olacaktır?” sorusunu yönelten HDP kelam konusu düzenlemenin Anayasa’nın eşitlik unsuruna ve “vergi ödevini” düzenleyen 73’üncü unsuruna büsbütün alışılmamış olduğunu belirtti.
Kur muhafazalı TL vadeli mevduat hesabı kapsamında bir kişinin bir bankadaki TL mevduat getirisinin, tıpkı süredeki dolar getirisinden daha az olursa ortadaki farkın hesaplanarak devlet tarafından o şahsa aktarılacağını hatırlatan HDP, “Yurttaşların ödedikleri vergilerin bu formda özel şahıs çıkarları için kullanılması fakirden alıp zengine vermekle muadildir. Bilakis kamu sarfiyatları öncelikle ve esasen fakirler, güvencesizler ve dezavantajlı kümeler için kullanılmalıdır. Lakin “kur muhafazalı TL vadeli mevduat” isimli finansal eserle birkaç yüz bin kişi için on milyonlarca yurttaşın, işçinin ödediği vergiler kanalize edilmiş olacaktır. Hasebiyle, açıkça Anayasa’ya ters olan bu uygulama, vicdansız bir kayırmacılık uygulamasıdır” sözlerini kaydetti.
‘TÜRKİYE İKTİSAT MODELİ’ SAFSATADAN ÖTEKİ BİR ŞEY DEĞİL’
Hükümetin yeni iktisat modeli olarak duyurduğu “Türkiye İktisat Modeli”ni eleştiren HDP, bu uygulamanın Hazine’ye ne kadar yük getireceğinin bilinmediğini, yıllar içerisinde nasıl bir maliyete mal olacağının öngörülemediğini belirtti. Yeni iktisat modelinin, TL’yi “tedabülden kaldırdığını” söz eden HDP şerhinde şunları kaydetti:
“Türkiye iktisadı dolara bu kadar bağımlı hale getirilmişken ‘düşük faiz’ takıntısı dışında pek bir somut savı olmayan bir modele, ‘Türkiye İktisat Modeli’ demek safsatadan öteye geçmemektedir. Karambol uygulamaların hayata geçirilmesi, ‘ya tutarsa’, ‘dua edin de tutsun’ üzere telaffuzların deverana sokulması, kavramlara takla attırılarak ‘ortodoksinin karşısında yer alan heterodoks politikalar’ uygulandığının savunulması rotasızlığın ve münasebetiyle savrulmanın göstergesidir. AKP-MHP Koalisyonunun iktisat politik aklı ve teorik birikimi, kendilerinin sebep olduğu ülkenin devasa sıkıntıları anlamaya ve çözmeye yetmemektedir.”
‘EMEKLİYE ARTIRIM GEÇİM SORUNUNU ÇÖZMEKTEN ÇOK UZAK’
Emeklilere en düşük maaşın 2 bin 500 lira verilmesini “müjde” olarak sunulduğunu, en düşük emekli maaşının 4 bin 250 TL olmasını önerdiklerini belirten HDP, “doğalgaz tüketiminde toplumsal tarife” ismi altındaki düzenleme yerine doğalgaz, elektrik ve suda “ihtiyaç hududu kriteri”nin belirlenmesini, tüm hanelerde o ilin iklim şartlarına nazaran, gereksinim sonu ne ise o kadar doğalgaz, elektrik ve suyun bir insan hakkı olarak fiyatsız sağlanmasını önerdi.
En az 8 milyon emeklinin açlık hududunun altında yaşadığını, yapılan artırım oranının “açlık çeken” 13,5 milyon emeklinin geçim problemini çözmekten çok uzak olduğunu belirten HDP, “Emekliler için ödenecek ölçünün sıhhatte katkı hissesine mı, besin gereksinimlerine mı, son artırımlarla birlikte doğalgaz yahut elektrik faturalarına mı yeteceği konusunda hiçbir hesaplama yapılmamıştır. Bu artırımlar emeklileri iktidarın sırtında bir kambur olarak gören bir anlayışla planlanmıştır” dedi.
Kaynak: Gazeteduvar
